Voor filmliefhebbers die wel eens een smerige film hebben gezien (denk poep-pies-kots) heb ik nieuws: het kan nog goorder. In Triangle of Sadness kotsen en schijten de überrijken van de wereld een half uur lang hun ingewanden leeg. Rijken zijn walgelijk, explicieter kan de boodschap niet. Triangle of Sadness won een Gouden Palm. Regisseur Ruben Östlund hoort daarmee bij het selecte gezelschap van regisseurs dat twee Gouden Palms heeft gewonnen, en dat in vijf jaar.
Östlund, die meestal niet werkt met één hoofdpersoon maar met een paar main characters, schuift het stel Yaya (influencer zonder ambities) en Carl (fotomodel) naar voren. Maar eerst is er de proloog, met mannelijke fotomodellen die in een Balenciaga en H&M-keurslijf worden gedwongen. Lachen bij fast fashionmerk H&M, boos kijken bij design als Balenciaga. Model Carl moet als een paardje lopen bij een casting, ‘Draai je om, loop ontspannen. Moet hij geen botox?’ Een vleeskeuring met machtsverhoudingen. De toon van Triangle of Sadness is gezet, maar het ergste moet nog komen.
Het woord ‘Triangle’ is overduidelijk een verwijzing naar Östlunds vorige film, ‘The Square’. Maar over welke triangle hebben we het hier eigenlijk? Dat kan de populair-wetenschappelijke theorie van Edward Deci en Richard Ryan (1985, 2000) zijn. Zij stellen dat menselijkheid bestaat uit de driehoek verbinding, bekwaamheid en autonomie. Deze drie pijlers worden gedurende de film volledig ontmanteld, er blijft niets van menselijke waardigheid over. Het zijn geen nieuw thema’s voor de maker Ruben Ostlund, die ook met zijn film ‘De Square’(2017) kunst en liefde afpelt tot de ruwe essentie en daarvóór met zijn film ‘Turist’ gehakt maakt van de begrippen trouw en verbinding. Vooral het onderwerp ‘verbinding ‘ komt veel in zijn films terug. Triangle of Sadness begint met de wankele liefdesverbinding tussen het koppel Yaya en Carl, beginnend met een gênante ruzie over geld in het restaurant. Verderop in het verhaal, we zijn inmiddels op een decadent luxejacht voor de allerrijksten beland, komt er een twijfelachtig drinkenbroersverbond tot stand tussen kapitein Thomas (Woody Harrelson) en een Russiche oligarch die vanuit hun telefoon quotes voorlezen van filosofen en presidenten.
Het jacht wordt bevolkt door een groepje bij elkaar geraapte parvenu’s, zoals een wapenhandelaar, een internetcowboy en ook het stel Yaya en Carl, die als enigen gratis meevaren omdat het influencers zijn. Ook de driehoekspunten ‘autonomie’ en ‘bekwaamheid’ worden in de film ontrafeld. Autonomie is een farce. In deze door de mens gecreëerde wereld trekken we elkaar alleen maar het ongeluk in, de uiteindelijke ondergang van het schip. Ook bekwaamheid blijkt een zeepbel. Bij het groepje overlevers dat uiteindelijk aanspoelt op een eiland, is de toiletjuffrouw de baas. De rollen zijn omgedraaid. Of verwijst de Triangle of Sadness naar de pyramide van Mazlow, waar de kleine top van mensen die alles al hebben, bestaat uit zelfontplooiing (geïllustreerd in een kotsscene) en de basis bestaat uit primaire, biologische behoeftes, waar de overlevers van het schip op terug geworpen worden?
Hoe dan ook laat Östlund met Triangle of Sadness een inktzwart, Hobbessiaans mensbeeld zien. De mens is de mens een wolf. Ondanks de donkere filosofie is Triangle of Sadness tot in detail perfect. Sta je eenmaal buiten, dan is het enige wat je kunt bedenken: “Gelukkig, het valt mee, de werkelijkheid.” Alsof je uit een heftige droom ontwaakt die je niet had willen missen. Wat wordt de volgende film van Örtlund? Circle of Dispair?
Triangle of Sadness. Regie: Ruben Östlund. Met ondermeer Woody Harrelson en Charli Dean, 147 minuten.
Deze review kwam tot stand in samenwerking met kunstplatform De Galerij www.degalerij.fhj.nl
