Dit weekend was ik in Groningen. Oorspronkelijk kom ik daar ‘van weg’. Ik woon overigens langer in Utrecht dan ik ooit in Groningen heb gewoond. Ik ben opgegroeid in Haren. Dat verdoezel ik meestal, want nooit reageert iemand daar neutraal op. De Noordelingen zeggen: “Ah, een kakker.” . De ‘Westerlingen’ zeggen: “Had je daar niet dat uit de hand gelopen facebookfeest? Waar ze alle winkels leegplunderden?” Kortom: als ik mijn werkelijke geboorteplaats noem, denk de ene helft van Nederland dat ik een snob ben en de andere helft dat ik uit een rovershol kom. De waarheid is: Haren is een vriendelijk, ietwat saaiig dorp waarbij je je geen zorgen hoeft te maken over de materiële welstand van de gemiddelde inwoner. Er is een hunebed. Verder is er geen bal te doen. Ik was altijd al meer op ‘de stad’ georiënteerd, woonde ook even in de Ebbingestraat. Voor de niet-Groningers: dat is in het centrum. Als de martinitoren luidt, lig je te trillen in je bed, zo erg centrum, zeg maar.
Je heimat is als je eerste liefde, ze houdt altijd een speciale plek in je hart. Ik ben dol op Groningen. De stad is enigszins los gezongen van de rest van Nederland, er zijn gewoontes die je nergens in het land hebt. Zoals de late sluitingstijden van café’s, later dan waar ook. Als ze in Amsterdam en Utrecht op één oor liggen, dansen ze in Groningen nog op de tafels. Groningen is daarnaast een mooie, oude stad, met pleinen en parken, steegjes en hoekjes, kroegen en concertzalen. Er is cultuur en kunst, literatuur en muziek. Je hebt er een grote diversiteit aan winkels (veel meer dan in Utrecht) en de mensen zijn er goed gekleed. Eigenlijk heb je de rest van Nederland niet nodig, als je in Groningen woont. Treinend uit Utrecht, ervaar je dat. Na Amersfoort heb je nog het provinciestadje Zwolle, dan een hele tijd eindeloze weilanden, uitmondend in het Grote Niets, en dan doemt daar ineens een serieuze stad op: Groningen. Een grote, zelfvoorzienende stad.
Groningers willen de geïsoleerde status graag zo houden. Ze hebben het niet op de praatjes van Westerlingen, en ik moet zeggen dat ze in de provincie inderdaad genaaid zijn door het zo gewantrouwde Den Haag. Eerst leeg getrokken, daarna in de steek gelaten en dat allemaal omkleed met mooie woorden.
Groningers zijn opvallend chauvinistisch, vergelijkbaar met Amsterdammers. Ze hebben bijna een soort achterdocht tegen alles wat onder Groningen vandaan komt. Ook mijn ouders kunnen zich niet voorstellen dat het elders beter wonen is dan in Haren. Er is meer rust in Groningen dan in Utrecht, dat deel klopt. Mensen wachten op je bij het zebrapad. Je wordt herkend in een winkel waar je een half jaar geleden bent geweest. Niemand vetert je uit als je per ongeluk voor de lijn staat bij de pinautomaat (“Kun je het zien? Heb ik iets van je aan ofzo?”) Eenzelfde soort sfeer van rust en vriendelijkheid als in Groningen, proefde ik in Maastricht, toen ik daar eens was. Het komt volgens mij omdat het er dunner bevolkt is en omdat de stad in een minder dicht-bevolkte regio staat. In Utrecht rukt altijd de hele provincie uit op een niet-coronazaterdag. Als Utrechtse local kun je beter door-de-week je boodschap doen. Al dat provincievolk wekt irritaties.’Ga lekker terug naar Maarssen of Vleuten of welk dorp dan ook. En praat ABN.’ Dat denk ik als ik een platpratende dorpeling munten in zijn handje zie tellen bij de stroopwafelkraam. Je stad voelt als je huisje, ‘gasten’ moeten niet al te dominant aanwezig zijn in dat huis. In Groningen is meer rust en minder lawaai. Dat heeft vast zijn weerslag op de omgangsvormen.
Zou ik terug willen naar Groningen? Absoluut. Groningen is en blijft mijn eerste liefde. Ik hou van Groningen. Maar zou ik dan uit Utrecht weg willen? Nee. Is onlogisch, maar liefde is nooit logisch. Want Groningen mag mijn eerste liefde zijn, Utrecht en ik zijn ook al dertig jaar samen, en dat schept eveneens een diepe band.
p.s.: koop mijn boek September aan het Meer. Dat speelt ook in het Noorden! via de tab ‘winkel’.
