De inzichten van burgemeester Sharon Dijksma
“Mijn tuin maakt mij rustig. ”
Haar grootmoeders leefden het al voor: leef in ruimte en vrijheid. Onze burgemeester Sharon Dijksma is niet kerkelijk, maar hield dit jaar wel een lekenpreek die volle zalen trok. “De verbinding tussen wereld en kerk is sterk.” Acht inzichten van onze stadsmoeder.
Inzicht 1. Grootouders zijn wegbereiders
“Mijn grootmoeders Aukjen en Alida hebben een belangrijke rol gespeeld in mijn vorming. Ze waren mijn voorbeelden. Ze zijn geboren in 1919 en 1921. Beiden hebben ze hun levenlang gewerkt, wat heel ongebruikelijk was voor die generatie. Mijn moeder werkte trouwens ook. Ik sta in een lijn van sterke vrouwen, waarbij het vanzelfsprekend was je eigen weg te bepalen. Eén van mijn grootmoeders is gescheiden, dat was helemaal uitzonderlijk in die tijd. Ze waren autonoom. Mijn vader is jong gestorven. Zijn moeder Aukjen is toen terug gekeerd naar Groningen, waar ik met mijn broertje en moeder woonde, om mijn moeder bij te staan. Heel voortvarend en lief. Oma’s doen dingen die je altijd bijblijven. Oma Alida zei bijvoorbeeld een keer: ”Ik heb een mooie jurk gekocht, en ik heb het opa niet hoeven vragen.” Dat was veelzeggend. Oma Aukjen werkte in Hotel Des Indes in Den Haag, als hoofd huishoudelijke dienst. Ze was een zeer goede organisator. Elk jaar organiseerde ze een groot kerstdiner, want op de eerste kerstdag was ze jarig. Dat diner was perfect in alle opzichten. Ze deed alsof het niets was. Ik mocht dan een paar dagen eerder bij haar komen, uit Groningen met de trein naar Den Haag. Ik mocht oorbellen uitzoeken en jurken uit haar kledingkast. Bij mijn oma was ruimte en vrijheid. Toen mijn vader er niet meer was, ging ik meerdere weekenden naar haar toe, ze ving me op, al had ze er zelf ook verdriet van dat haar zoon was overleden. Als het vijf uur ’s middags was zei ze: “Het is borreltijd, maak je even een drankje?” en dan maakte ik voor mijn oma een bitter lemon met jonge jenever, zij had hapjes gemaakt en ik kreeg limonade. En dan hadden we borreltijd met zijn tweeën. Dat vergeet je niet. “
Inzicht 2 Een kerk verbindt diepgang met actualiteit
“Ik ben niet kerkelijk opgevoed. Ik kwam alleen in kerken op begrafenissen of huwelijken. Ik ben agnostisch, ik sluit niet uit dat God er is, maar ik weet het niet zeker. Ik was nieuwsgierig toen ik gevraagd werd voor de Preek van een Leek in de Nicolaikerk. Wie komen er in een kerk? Ik dacht dat kerkbezoek meer iets was voor de oudere generaties, maar dat viel erg mee. De serene atmosfeer in de kerk viel me op. Het is een plek van bezinning. Ik denk dat het zondag mooi is om in zo’n sfeer te luisteren naar iemand die je op nieuwe gedachten kan brengen. Ik vond het spannend om de Preek van een Leek te doen. Ik ben niet gewend om in zo’n setting een verhaal te houden. Een preek heeft religieuze aspecten, en dat is voor mij a-typisch, het is nieuw. Een preek is niet zomaar iets, ik wilde geen flutpreek houden, dat ben ik ben aan mijn stand verplicht. Ik had dus een gezonde wedstrijdspanning voordat ik begon. Ik vond het belangrijk om een paar dingen met elkaar te verbinden: Wie je zelf bent, hoe je naar de wereld kijkt en hoe je een verhaal uit de bijbel terug kunt koppelen naar de realiteit. Het valt mij op dat er veel diepgang en actualiteit is in de Utrechtse kerken. De verbinding tussen de wereld en de kerken is veel sterker dan mensen van buiten vaak denken. Als geen ander merk ik hoezeer de kerk betrokken is bij grote maatschappelijke vraagstukken waar wij als stad Utrecht ook mee te maken hebben. Zoals vluchtelingenproblematiek en klimaatadaptatie, daar houden ze zich al sinds lang mee bezig. Of neem het concept ‘bed en bad’, dat idee komt bij de kerken vandaan.”
Inzicht 3 Beleef zware dingen met een zekere lichtheid
“Het DNA van de kerk past bij Utrecht. Of misschien andersom, het DNA van de stad is mede bepaalt door de rol van de kerken. Maar het is hier geen biblebelt. Vrouwen hebben prominente plekken in de Utrechtse kerken, de onderwerpen gaan over barmhartigheid en iedereen is welkom. Je hebt ‘Kerken kijken’ , dat is gericht op mensen van buiten. Ik proef een warme en eigenzinnige beleving van het geloof, iedereen hoort erbij. In de kerk zie ik een soort lichte manier van beleven van iets wat ook zwaar kan zijn en dat vind ik mooi. Het past bij een stad die stokoud is, want na Stavoren zijn we de oudste stad van Nederland. Maar Utrecht is ook een jonge en snelgroeiende magneet, en de manier waarop kerken zich profileren, past daarbij. Het geeft een ander beeld van wat veel mensen denken over kerken. Ze staan hier in Utrecht midden in de samenleving. Utrechtse christenen ervaar ik als progressieve mensen. “
Inzicht 4 Religie kan perspectieven geven in een stad
“Het is goed om religie een rol te laten spelen in de samenleving. Religieuze instellingen als kerken en moskeeën zijn verbindingsofficieren tussen hun achterban en de gemeente. Religieuze instellingen kunnen perspectieven bieden. We werken in de gemeente Utrecht ook samen met moskeeën, we hebben regelmatig overleggen. We bespreken vanalles, zoals discriminatie op de arbeidsmarkt, dat je geen baan krijgt vanwege je achternaam bijvoorbeeld. Buurtvaders en – moeders komen hieruit voort. Het is een breed overleg over allerlei maatschappelijke onderwerpen. Kerken, onderwijsinstellingen en moskeeën hebben in de gemeente Utrecht van oudsher een goede verbinding met elkaar. “
Inzicht 5 Het verhaal van Utrecht gaat over de barmhartige Samaritaan
“Toen ik klein was, verslond ik boeken. Van mijn buren kreeg ik de kleuterbijbel en die verhalen zoog ik op. Er zit zoveel in die verhalen uit de bijbel, ze zijn stuk voor stuk fascinerend. Ik ga graag naar de Mattheuspassion, maar het verhaal vind ik ook moeilijk. Vooral heftig is het verraad wat er in de veroordeling van Jezus zit. Maar het verhaal van Mozes vind ik mooi, als kind al. Alle facetten zitten er in, zelfs magische aspecten, dat Mozes een staf op de grond gooit die verandert in een slang. Het biezen mandje en de prinses die dat mandje vindt, de tien plagen, de wording van zijn leiderschap. Voor een kind is dat natuurlijk smullen. Het bijbelverhaal van de barmhartige Samaritaan past bij Utrecht als stad. We hebben Sint Maarten als patroonheilige, die zijn mantel deelde met iemand die straatarm was. Het verhaal van de barmhartige Samaritaan is nog gelaagder. Het laat de heftige kant van de zaak zien, er zijn mensen die de behoeftigen negeren.”
Inzicht 6 Een nakomertje is een extra cadeau
“Ik heb drie kinderen van 21, 12 en 4, de jongste heb ik gekregen toen ik 48 was. Ik zie haar als een cadeau van onze lieve Heer. Ze heet ‘Eleonora’ en dat betekent ‘God is mijn licht’. Ze heet niet voor niks zo. Mijn oudste, begin twintig, vindt het momenteel moeilijk een kamer te vinden. Hij woont nu bij ons in het souterain. Aan het begin was dat nog leuk, want pubers en daglicht verdragen elkaar slecht. Maar nu hij ouder is, begint hij na te denken over een eigen kamer, en dat is nog best lastig in Utrecht.”
Inzicht 7 Het is moeilijk beginnen in Utrecht
“Mijn kinderen zullen net als andere mensen, starters worden op de woningmarkt. En dat is in Utrecht een groot probleem. Voor starters is het bijna geen doen om in deze stad te komen wonen. Daar moet iets aan gebeuren. De belangrijkste remedie is bouwen. Een complicerende factor is dat in Utrecht hoogbouw taboe is, niets mag hoger dan de Domtoren. Nu gaan we aan de Zuidkant iets meer de lucht in, en dat moet ook wel. De prijzen in Utrecht zijn veel te hoog. Het is een zichzelf in de staart bijtende problematiek. Economisch heeft Utrecht nu niet de beste tijd, we gaan bezuinigen. Dat betekent dat we minder eigen middelen hebben om projecten die betaalbare eigen woningen opleveren, te ondersteunen. Helaas zijn starters niet de doelgroep waar ontwikkelaars als eerste mee aan de slag gaan. Het is dus een lastig evenwicht met de eisen die er zijn en de vraag die er is. We willen duurzame en niet te kleine woningen, omdat je voor de toekomst wilt bouwen. We zullen dus aan pijlers moeten gaan morrelen, zoals ruimte. En ook: hoe kun je effectiever van de woningen en panden gebruik maken die er al zijn? Er zijn mensen die in kasten van huizen wonen, het is interessant om na te denken of ze hun woning kunnen delen. Dat is een particulier besluit natuurlijk, want het is hun eigen huis, maar je kunt het wel stimuleren. De woningvoorraad voor betaalbare huizen is op dit moment is het grootste probleem van onze stad. Het geeft ook druk op andere dossiers. Bijvoorbeeld bij statushouders, daarvoor zijn onvoldoende plekken. We hebben helemaal niet teveel vluchtelingen, wat sommige mensen denken. Als je naar de cijfers kijkt, vallen de getallen mee. Maar we hebben geen plek, dat is het probleem.”
Inzicht 8 Overal in Utrecht kun je op adem komen
“De Domtuin is een voorbeeld van één van de vele geheime juweeltjes die je de stad kent. Wil je in Utrecht ergens op adem komen, dan is er altijd wel een plekje midden in de stad waar dat kan. Dat maakt Utrecht bijzonder. Deze stad is een hotspot met veel natuurlijke bezinningsplekken. Ik woon in de binnenstad en deel mijn achtertuin met anderen. Mijn tuin is mijn mooiste plek. Het is zo kalm en rustig in mijn tuin, dat ik er zelf ook rustig word.”
